11 listopada 1821 roku (30 października wg kalendarza juliańskiego, który wówczas obowiązywał w Rosji) urodził się w Moskwie Fiodor Michajłowicz Dostojewski, wybitny rosyjski pisarz uważany za mistrza prozy psychologicznej i jeden z najważniejszych powieściopisarzy, nie tylko literatury rosyjskiej, lecz także światowej.

Prozaik rosyjski. Po śmierci matki oddany do pensjonatu przez ojca, zamordowanego później przez chłopów. Wyjechał do Petersburga na studia inżynierskie. Początkowo zarabiał jako tłumacz. Już pierwsza powieść Biedni ludzie (1845, wydanie polskie 1929) przyniosła mu wielki sukces. W kolejnych stał się mistrzem analizy psychologicznej (psychologizm). Proza nierzadko na pograniczu realności i wyobraźni. Był zafascynowany irracjonalnymi pierwiastkami natury ludzkiej oraz walką dobra ze złem czającym się wszędzie. Tu - Sobowtór (1846, wydanie polskie 1962), Białe noce (1848, wydanie polskie 1902). Na dalszą twórczość wywarło silny wpływ aresztowanie go za działalność polityczną, wyrok śmierci (1849) zamieniony na katorgę i służbę wojskową, które to przeżycia znalazły oddźwięk m.in. we Wspomnieniach z domu umarłych (1860-1862, wydanie polskie 1897). Atakował ówczesny indywidualizm filozoficzny, dopatrując się w nim destrukcyjnego wpływu na człowieka i jego moralność, m.in. w Notatkach z podziemia (1864, wydanie polskie 1929) oraz w Zbrodni i karze (1866, wydanie polskie 1887-1888). Mimo sukcesu jednej z najwybitniejszych swoich powieści - Zbrodni i kary popadł w długi i uciekł przed wierzycielami za granicę 1867-1871, wydając Idiotę (1868, wydanie polskie 1909) oraz Biesy (1872, wydanie polskie 1908). Ta druga powieść przyniosła mu europejski rozgłos. W Braciach Karamazow (1879-1880, wydanie polskie 1913) potępił zarówno kapitalistyczną cywilizację, jak ruchy socjalistyczne i rewolucyjne, zarzucając im zagubienie wartości chrześcijańskich i opowiadając się stanowczo przeciwko ateizmowi. Był pisarzem pełnym moralnej pasji, nowatorem artystycznym wahającym się między skrajnym sceptycyzmem i nadzieją. Jest jednym z największych pisarzy czasów nowożytnych, wywarł duży wpływ na literaturę światową.


Najważniejsze dzieła:

Biedni ludzie, powieść epistolarna (1846, wyd. polskie 1929)
Sobowtór: poemat petersburski (1846)
Gospodyni (1847)
Białe noce (opowiadanie) (1848, wyd. polskie 1903)
Nietoczka Niezwanowa (1849)
Sioło Stiepanczykowo i jego mieszkańcy (1859)
Wspomnienia z domu umarłych (1860-1862, wyd. polskie 1897)
Skrzywdzeni i poniżeni (1861)
Notatki z podziemia (1864, wyd. polskie 1929)
Zbrodnia i kara (1866, wyd. polskie 1887-1888)
Gracz (1866)
Idiota (1868, wyd. polskie 1909)
Biesy (1872, wyd. polskie 1908)
Młodzik (1875)
Łagodna (1876)
Dziennik pisarza (1876-1877 i 1880-1881)
Bracia Karamazow (1879-1880, wyd. polskie 1913)

-----------------------------

Stosunek Dostojewskiego do Polaków:

W dziełach Dostojewskiego Polacy przedstawiani są jako ludzie bez zasad i wartości. Nie są to negatywni bohaterowie, ale tło, postacie marginalne, których pojawienie zapowiada klęskę. W Graczu są obecni w kasynie, ale nie zajmują się grą, ale robieniem hałasu licząc, że wygrani rzucą im jakieś drobne. W Idiocie "ruchliwy Polaczek" prowadzi po Petersburgu pijaną kompanię Rogożyna, w poszukiwaniu miejsc, gdzie jej przywódca mógłby się jeszcze zadłużyć. W tej powieści związek Agłai z Polakiem jest nieszczęściem na miarę śmierci lub szaleństwa.

Taka postawa wynika prawdopodobnie z obserwacji podczas katorgi więźniów - Polaków, którzy do Rosjan odnosili się z pogardą i wyższością. Dla Dostojewskiego Polacy, jako słowiański naród najbliższy cywilizacji zachodniej, noszą wszystkie jej grzechy i są czynnikiem stojącym na przeszkodzie w drodze do jedności Słowian. Katoliccy Polacy są wrogami prawosławnej Rosji, przez co muszą ulec, by potężna Rosja mogła w braterstwie połączyć narody słowiańskie.

Choć Dostojewski był nastawiony antypolsko, to mówił biegle po polsku i znał dobrze polską literaturę - w szczególności Mickiewicza.

-----------------------

źródło tekstów;
lubimyczytać.pl
obliczakultury.pl

Ciacho, spróbuj wpierw drobniejszych rzeczy Dostojewskiego. Mnie np. przy pierwszym kontakcie zmęczyła "Zbrodnia i kara" i dopiero krótka lektura "Łagodnej" przekonała mnie, że jednak warto się z Fiodorem Michajłowiczem bardziej zaprzyjaźnić

Sam czytałem większość jego dzieł, tyle, że dosyć dawno temu.

Na dwóch czołowych miejscach zdecydowanie "Idiota" i "Biesy". Pierwszą czyta się wyjątkowo lekko, jak na twórczość Rosjanina. Dzięki czemu, z powodu wytworzonego kontrastu, książka wali w bebechy bardzo mocno w ostatecznym rozrachunku. W przypadku "Biesów" jest już inaczej, atmosfera jest ciężka, bohaterowie - mroczni. I osobiście dałem się tej historii porwać, choć wiem, że niektórych ta książka zmęczyła. Ale nie pamiętam, by były tu - obecne w "Braciach Karamazow" - dłużyzny. Bo tak, też nie przepadam za ostatnią powieścią pisarza. Ale może mi się to zmienić, bo "Zbrodnię i karę" doceniłem dopiero przy drugim podejściu. Zachwyciła mnie rozgrywka między Raskolnikowem a detektywem i w ogóle męki głównego bohatera. Jedynie zakończenie takie jakieś...

Z innych długich dzieł - "Młodzik" wyraźnie ustępuje wyżej wymienionym. To powieść mniejszego kalibru. Co do "Skrzywdzonych i poniżonych", to pamiętam,że książka mi się podobała, ale to powieść jeszcze trochę w duchu wczesnych dzieł Dostojewskiego, kiedy widziano w nim następcę Gogola. Takie mam przynajmniej wrażenie.

Z innych powieści - "Gracz" jest w porządku, ale widać, że to powieść robiona na zamówienie (o ile dobrze pamiętam). Mniejszy kaliber, mniejsze znaczenie. "Sobowtór" to bardzo ciekawa wprawka z pewnego typu zaburzeń. "Białe noce" to dobra rzecz na start - łatwa w odbiorze i wzruszająca. "Biedni ludzie"... no cóż, bardzo "społeczna" powieść epistolarna. Nic wielkiego, ale od czegoś trzeba zacząć I jeszcze "Notatki z podziemia", których za bardzo nie pamiętam, swego czasu chyba nie do końca zrozumiałem tę powieść.

Opowiadań na chwilę obecną - poza wymienioną już "Łagodną" - za bardzo nie pamiętam. Przez "Wspomnienia z domu umarłych" - nie przebrnąłem.

Co do antypolskości Dostojewskiego. W zasadzie nie mam nic do dodania, poza tym, co napisał już we wstępie MaszynistaGrot. Pisarz był zagorzałym wyznawcą Prawosławia i uważał religię Rzymskokatolicką za nieczystą, gorszą, etc. Ale też ja sam, gdy widzę w TV amerykańską Polonię, to się wkurzam na nich Więc niewykluczone, że ta Polonia robiła nam za granicą kiepską reklamę i w tamtych czasach

Większość nowel Dostojewskiego czytałem (no, a jeśli nie większość, to sporą ich część), w tym również wymienione  przez Ciebie "Opowiadania fantastyczne", jak i wiele innych, rozrzuconych po różnych zbiorach. Z krótkimi tekstami Dostojewskiego jest generalnie problem - nie doczekał się on chyba zbiorczego ich wydania, a szkoda. Gdy jakiś czas temu postanowiłem skompletować bibliografię tego pisarza, zdałem sobie sprawę, że ciężko mi będzie uniknąć powtórzeń. Już w tej chwili "Łagodną" mam chyba w dwóch zbiorkach

Co do "Młodzika" jeszcze - w sumie czytałem go już w okresie, kiedy może nieco twórczością tego autora byłem nieco zmęczony. Najzwyczajniej w świecie przesadziłem nieco wtedy z tempem, a to była jedna z ostatnich książek, jakie "zaliczyłem". Niezależnie od mojej opinii cieszy się ta pozycja najmniejszą estymą, co widać również po braku wznowień. A propos wznowień. Jakiś czas temu widziałem genialne wydania z serii "najwybitniejsze powieści" jakiegoś wydawnictwa, ale kosztowały chyba ok. 80 złotych i sobie odpuściłem...

Nowe wydanie "Idioty" w lutym !!

Jak dla mnie bomba, czekałem na wznowienie kilka lat. Aż dziwne że wznowień tego arcydzieła nie było tak długo na rynku.

Te wydania z MG są fajne bo duże litery, więc przyjemne dla oczu, nie to co te drobnice z Grega. Możesz z tej serii kolekcjonować bo wydali niedawno Zbrodnie..., Braci... i Biesy. Pozostanie czekać jeszcze tylko na Młodzika i będzie cały pięcioksiąg Dostojewskiego

 

Dziś odebrałem z księgarni "Idiotę". Solidne wydanie, twarda oprawa, duża czcionka. Na okładce chyba małego zuchwalstwa się dopuścili. Jest sugestia że ta powieść jest największą Dostojewskiego. Bez wątpienia jest to jedno z największych arcydzieł literatury światowej, jednak Dostojewski ma takich kilka. Co by nie pisać mnie akurat wydaje się że jest to czwarte pod względem wybitności dzieło rosyjskiego pisarza. Być może po przeczytaniu wznowienia zmienię zdanie, ale jak do tej pory żelazna trójka Dostojewskiego u mnie to : Bracia Karamazow, Zbrodnia i Kara oraz Biesy  

Taa, zbiorcze wydanie WSZYSTKICH opowiadań Dostojewskiego to coś, do czego chętnie bym się przytulił. Bo tak to trzeba szukać tych tekstów rozrzuconych po różnych zbiorach i zbiorkach. Sam "Młodzik" swego czasu mnie nie powalił, ale może wtedy już byłem nieco zmęczony Dostojewskim, bo połykałem jego książki jedna za drugą.

Mam kilka zbiorów, niektóre opowiadania się oczywiście powtarzają... Na niektórych opowiadania, na niektórych - drobniejsze powieści, jak "Gracz" czy "Białe noce". Większość krótkich tekstów Dostojewskiego kiedyś czytałem, ale niewiele z nich już niestety pamiętam.

A jakie wydania? W domu sprawdzę, na pewno mam kilka ładnie wydanych książeczek z wyd. Dolnośląskiego i takie paskudne, brązowawo-żółtawe.

A tak, twórczość Dostojewskiego można obficie analizować, to potężna dawka problematyki moralnej, filozoficznej, religijnej czy psychologicznej. Gdzieś na jesień/zimę planuje ponownie zabrać się za "Braci Karamazow" lub "Zbrodnie i karę". Polecam jego twórczość, można powracać nieustannie. Nawet jak się dobrze zna te książki to czystą przyjemnością jest co jakiś czas znów się z nimi zmierzyć. Głębia w nakreśleniu portretów psychologicznych bohaterów i ich wewnętrznych rozterek jest chyba nieporównywalna

Zwróciłeś na ważną kwestie uwagę Bartek, też mam takie nieprzyjemne odczucie, że MG nieco obcina książki. Przyznam, że wpierw pięcioksiąg Dostojewskiego przeczytałem poprzez wypożyczanie z Biblioteki, dopiero później zacząłem kupować nowe wydania. Poza "Zbrodnią i karą" z MG mam "Młodzika" i "Idiotę". Tych dwóch ostatnich tytułów aktualnie nie było dostępnych w księgarniach z innych wydawnictw, więc i tak jestem zadowolony, że je kupiłem. Plusem jest przyjazna duża czcionka.

Natomiast "Bracia Karamazow" i "Biesy" mam ze Znaku i z nich rzeczywiście jestem najbardziej zadowolony.

Generalnie zgadzam się, to co robi MG nie jest do końca rzetelne. Żeby jednak wyłącznie nie krytykować, to z ich wydawnictwa polecam przede wszystkim "Dekameron" Boccaccio'a. Jest to prawdziwe arcydzieło literatury pięknej i chyba jako jedyne w Polsce dostępne wydanie, który zawiera wszystkie 100 nowel w jednej książce. Z reguły raczej mamy do czynienia ze wznowieniami zawierającymi jedynie wybrane opowiadania.