Gotham Cafe

Ej waćpanie z Gliwic! Ty się tak nie czepiaj tego, nie pasującego Tobie,a uwielbianego przez większość na tym forum, Kinga, bo ja nawet i dzisiaj zamawiając Jamesa ,wziąłem do pary tomik opowiadań Stefcia. :D Książki przybędą środa/czwartek, ale chyba tak od razu się za ten zbiór nie wezmę,bo cholera non stop mi się priorytety zmieniają. :P Poza tym, przecież Machen był pierwszy,nie?  :diab9: :rad2:

Na pewno warto się z Jamesem zaznajomić nie dlatego, że to "klasyka" tylko, że naprawdę niektóre opowiadania sprawiają, że czuje się ten dreszczyk. Co do subtelności itp. itd. to mi się to podobało, jako odskocznia od czasów współczesnych.  
Co do tych, co tylko Kinga czy Mastertona czytają, czy aby muszą? Nie muszą, co kto lubi. Wiem jedno, że na siłę nie ma co wciskać. Co dla jednego jest miodem dla innego smrodem.  

Kiedy to najlepszy sposób zwracania uwagi forumowiczów :D

Pewnie, że nikt nie musi tego czytać. Nic takiego nie twierdzę. Zaznaczam tylko, iż straszenie w wykonaniu Jamesa jest diametralnie inne, niż to, które dominuje we współczesnym horrorze.

Najważniejsze, że po upływie tylu lat nic z sobą nie traci. I nadal straszy. Myślę, że ktoś, kto lubi horror, (że nie ogranicza się do jednego autora) to nie pogardzi Jamesem.

Ja tam powiem coś, co pewnie zdziwi niektórych, zważywszy na to, że kocham klasykę, ale M. R. James jakoś mi nie "zasmakował". Może ze złym nastawieniem do niego podszedłem, ale większość jego tekstów wydaje mi się jednakowa i pisana trochę na odwal się :). Oczywiście nie zamierzam tego tak zostawić i przeczytam jeszcze raz "Opowieści starego antykwariusza", ale na razie jak mówię - James wydaje mi się średni.

Czy na przekór? Nigdzie nie ma klauzuli, że musi się podobać (na szczęście). A czasami wydaje mi się, że za bardzo podchodzimy do czegoś pod kątem, "że klasyka - to musi być dobre". Choć może nie okazuję po prostu takiego zachwytu nad każdą przeczytaną książką i stąd tak to odbieram. Jeżeli nie słusznie to wybaczcie ;).

To się najzwyczajniej w świecie nazywa zaczepka, nazywajmy sprawy po imieniu. ;)


Oczywiście, że inne, bo inne były czasy i inne wierzenia. Klimat u takiego HPL-a, Blackwooda, czy pewnie też Jamesa są niepodrabialne i nie potrafi stworzyć tego żaden ze współczesnych autorów. ;) Ale też takiego Mastertona, Kinga, czy Herberta nikt w przyszłości nie podrobi. Także to jest chyba normalne,jeśli ktoś się wybija ze środowiska. :)

Pamiętam swoją pierwszą lekturę jego opowiadań i książkę wypożyczoną z biblioteki w serii Fantastyka i groza :).Póżniej upolowałem właśnie z tej serii jego zbiór opowiadań w taniej książce, który nabyłem żeby mieć własny :D.Opowiadania jego autorstwa bardzo mi się podobały i czytało mi się je fajnie.Posiadały wręcz świetnie stworzony klimacik, który potrafił przestraszyć, a zarazem same historie były ciekawe :).
W przyszłości zamierzam wrócić do nich i zobaczę jakie wrażenie (na pewno pozytywne) będę miał po ponownej lekturze :).

Mój tom opowiadań Jamesa wygląda tak:
(http://img269.imageshack.us/img269/8174/dsc09188q.th.jpg) (http://img269.imageshack.us/i/dsc09188q.jpg/)

Kupiłam go jakieś 8-10 lat temu jako nówkę. Chyba to daje wyobrażenie na temat tego, ile razy tę książkę czytałam :D Choć to wydanie praktycznie kompletne (brakuje jednego, odnalezionego po latach opowiadania, zresztą udało mi się dopaść antologię, w której się znalazło), i tak mam też zbiorek po polsku (z C&T) - dla porównania i dla celów propagandowych. Chyba z tego jasno wynika, że M.R. James to mój absolutny ulubieniec, prawda?

Ja mam tak jak Cichy - klasykę niby lubię (choć nie wszystko i nie na zasadzie "lubię, bo to klasyka"), ale M.R. James nijak do mnie nie trafia. Opowieści starego antykwariusza czytałam parę lat temu, do dziś pamiętam gdzie i pamiętam, że praktycznie ledwie zamknęłam książkę, to już nie pamiętałam o czym są te opowiadania. Zapamiętałam za to co innego - zdaje się, że we wstępie było coś, że James był gawędziarzem i że te swoje opowiadania pisał, by odczytywać je przyjaciołom i chyba jedynym wrażeniem z lektury było, że pewnie takie czytane na głos, wieczorową porą, przy kominku/ognisku i to najlepiej po jednym na raz, mogłyby robić wrażenie. Może gdybym to miała w formie dobrego audiobooka (dobrego czyli czytanego przez dobrego aktora, który umiałby oddać ich klimat), bardziej byłabym w stanie twórczość Jamesa. A może, jak mi dziecko podrośnie, spróbuję sama poczytać to na głos  :diab9:

Skończyłem Opowieści starego antykwariusza i oceniam następująco:

Rękopis kanonika Alberta -4
Stracone serca - 3
Mezzotina 2+
Jesion - 2+
Numer 13 - 3+
Hrabia Magnus 2 -
Przyjdę na Twoje wezwanie mój chłopcze - 4+
Skarb opata Thomasa - 3+
Szkolne opowiadanie - 3+ 
Ogród różany- 3+
Traktat Middoth - 3
Magiczne runy 3+
Stalle w katedrze w Barchester - 4
Zagroda Martina - 4
Pan Humphreys i jego spadek - 3+

Jak widać, jest średnio. Zachwytów za bardzo nie było,a jak już się zdarzyły to w małej ilości. Podobał mi się "Rękopis kanonika Alberyka" ; "Przyjdę na Twoje wezwanie mój chłopcze" ; "Stalle w katedrze w Barchester" i "Zagroda Martina" - to takie typowe dark story. :) Zauważyłem, że praktycznie w większości opowiadań występują jakieś dziwadła,które nigdy nie są szerzej opisane. Po prostu się pojawiają, narobią szkód czy to fizycznych,czy psychicznych,że tak się wyrażę i ich nie ma. Reszta wyobrażeń pozostaje czytelnikowi. :)
Niestety podobnie jak moja poprzedniczka odczuwam zanik,tego co przeczytałem. I o ile dzisiaj jeszcze jako-tako kojarzę,to jednak myślę,że za jakieś pół roku już tak dobrze nie będzie. Dlatego ciężko będzie mi kiedyś przytoczyć jakieś opowiadanie jak w przypadku Blackwooda,Lovecrafta, czy Poego,a to o czymś świadczy.  Może,jak napisała jagoda,gdybym to czytał nagłos w nocy i przy zapalonej tylko świeczce byłbym bardziej zadowolony. :) Ode mnie Opowieści starego antykwariusza dostają 3+/6.

Też w sumie za pierwszym razem nie bardzo się czułem w Jamesie. Niby fajnie się czytało, było to dosyć oryginalne, ale nie załapałem. Dopiero chyba po trzech latach, jak jeszcze raz zaryzykowałem, jakoś dotarłem do geniuszu Jamesa. Nie bardzo wiem dlaczego tak, być może u Ciebie to już tak nie zadziała, ale spróbuj sobie za jakiś czas sięgnąć w wolnym czasie po te opowiadania ponownie - ciekawy jestem, jak Ci się wtedy spodobają :)

No ale też racja, że James i np. Blackwood to zupełnie różni pisarze. Jeden może mniej przypasować, inny bardziej.

Paweł, zaskoczyłeś mnie mega,bo myślałem, że mi pojedziesz za to. :D Nie no kiedyś tam się jeszcze sięgnie pewno, jak nie po cały zbiór to po pojedyncze teksty,także wtedy zobaczymy. Chociaż nie przypuszczam,żeby mi się wiele poprawiło. Jakoś tak kurde przeleciałem przez to bez większych emocji, i to nie z dnia na dzień, żeby móc to zrzucić na niekorzystne warunki. :) Trudno, jedno się podoba, drugie nie.

Wznowiłem wczoraj czytanie Opowieści starego antykwariusza Jamesa. Dawno temu porzuciłem tą książkę, bo jakoś kompletnie nie czułem klimatu. Strasznie naiwne to dla mnie było. A ponieważ mam zamiar w tym roku przeczytać całość "Biblioteki Grozy" C&T, więc postanowiłem od czegoś zacząć. Przypomniałem sobie właśnie o Jamesie. Przyznaję, jakoś niezbyt chętnie do tego podszedłem i o dziwo zasmakowało mi jak cholera :D Nie wiem czy to wina poprzedniej książki, którą czytałem, ale wkręciłem się epokę wiktoriańską. Wczoraj Jamesa czytało i się wyjątkowo dobrze i rzeczywiście czuć było lekką subtelną grozę. Delikatne muskanie pazurem :D Chyba rzeczywiście do niego trzeba na spokojnie podejść dwukrotnie ;) Tak czy inaczej, jestem w okolicach połowy i jest bardzo dobrze. Więcej po lekturze.

Może raczej chodzi nie tyle o czytanie dwukrotne, co o niepatrzenie na te teksty (odnosi się zresztą też do większości innych klasyków) przez pryzmat współczesnego horroru.

(http://esensja.pl/obrazki/okladkiks/148732_opowiesci-o-duchach_200.jpg)

Tytuł   Opowieści o duchach
Autor   M.R. James
Wydawca   C&T
Data wydania   marzec 2012

Drugi, po ?Opo­wie­ściach sta­rego anty­kwa­riu­sza? zbiór nie­sa­mo­wi­tych histo­rii jed­nego z legen­dar­nych mistrzów gatunku, M. R. Jamesa. Zawie­rać będzie 15 utworów.

Marzec minął a Jamesa nie ma. Ktoś się orientuje może kiedy ma się to pojawić? :)

Boje się, że w związku z tym poślizgiem, także pozostałe pozycje zapowiedziane przez wydawnictwo ulegną przesunięciu. Mam tu na myśli, np. "Przy­pa­dek Char­lesa Dextera Warda" :/ Szkoda, bo zarówno na jedną, jak i na drugą pozycję czekam z niecierpliwością.

James powinien być już w druku, więc mam nadzieję, że niedługo się pojawi, jednak pan Marszałek nie podał konkretnej daty. Ma być na pewno w kwietniu.

No i mamy. :)

http://allegro.pl/m-r-james-opowiesci-o-duchach-biblioteka-grozy-i2264193901.html

Najlepsza wiadomość dzisiejszego dnia :)

Wrzuciłam już informację na FB Biblioteki Grozy :)

Czytał ktoś już Opowieści o duchach? Mam za sobą pierwszy tekst i... są ciary. M.R. James to prawdziwy mistrz ghost-story, dziwię się, że kiedyś, gdy pierwszy raz czytałem jego opowiadania, nie wywarł na mnie większego wrażenia. A to naprawdę czołówka gatunku - nawet wiedząc, że to tylko takie opowiastki do czytania przy kominku, nie napisane z wielką powagą czy zaangażowaniem jak u Grabińskiego. Są po prostu perełkami gatunku.

No i jestem po lekturze. Nie jest to zbiór tak dobry jak Opowieści starego antykwariusza, ale dalej bardzo dobra i interesująca lektura. Opowiadania wydają się być pisane w sposób bardziej swobodny, są mniej rozbudowane, ale więcej w nich ciekawych nawiązań i zabawy konwencję, więcej delikatnego czarnego humoru, lekkości.

James w kilku tekstach świetnie bawi się formą opowiadań, ale jednocześnie są one mniej niepokojące. Jako suplement OSA jest to świetny wybór, ale raczej nie polecałbym tego tomiku na zapoznania się z tym znakomitym pisarzem. Więcej na dniach w recenzji na CN.

Coś w tym jest.Też sobie ostatnio odświeżyłem opowieści starego antykwariusza i mam podobne odczucia.

Gdy pierwszy raz czytałem Jamesa większość jego opowiadań wydawała się takich jakby statycznych, monotonnych,wręcz usypiających czytelnika,gdzie mało co się działo,gdzie cała groza polegała na tak błahych szczegółach jak zmiana wyglądu obrazku itp. Najgorsze było chyba to iż trzeba bardzo uważnie czytać,powracać do danych fragmentów.

Gdy czytamy ksiażki  większość osób chce odpocząć od obowiązków,pracy czy nauki dlatego tak fajnie gdy akcja jest płynna,gdy wręcz "pożera" się tekst w ekspresowym tempie .U Jamesa to jest nie do końca możliwe.Jego opowiadania wymagają pewnego wysiłku intelektualnego od czytelnika.

"Powoli...żeby nie przedobrzyć" Bardzo trafna uwaga Pawła Matei.Szczególnie dla osób które pierwszy raz mają w ręku dzieła ghost stories MR Jamesa.Jest to typ pisarstwa rzadko spotykany,więc na początek trzeba się z nim nieco oswoić.

Mimo iż ja osobiście wole jak akcja jest bardziej płynna,bardziej mnie przerażają opowieści Lovecrafta to jednak opowiadania Jamesa mają jakiś urok,jak pisał Nowowiejski ,,oczarowują do dziś".Te niby zwykłe czynności - odczytywanie rękopisu,horror bez "mięsa" gdzie więcej zakrywa niż odsłania,to wszystko choć z pozoru wydaje się minusem a jednak później człowiek ma wrażenie autentyczności,specyficznego uroku gdy powraca do lektury.

Sam jestem ciekaw jakie na mnie wrażenie zrobią opowieści Jamesa gdy do nich za jakiś czas pewnie powróce.     

Do M.R. Jamesa miałem zamiar powrócić dopiero gdzieś za kilka miesięcy,tym bardziej iż w szafce czeka kilka nowiutkich jeszcze w ogóle nie czytanych książek...

,ale nie mogłem się powstrzymać,nie mogłem dużej czekać i ponownie "połknąłem" w całości oba tomy ghost stories rektora szkoły Eton.Pluje sobie w brodę że za pierwszym razem nie poznałem się na twórczości Jamesa.Wydawało mi się że w jego opowieściach mało co się dzieje,są jakoś tak sztywno pisane bez tej swego rodzaju adrenaliny jaka powinna towarzyszyć literaturze grozy,w ogóle początkowo mało co rozumiałem z jego tekstów,sądziłem że nie ma sensu wracać do opowieści Montagi Rhodes Jamesa.Stwierdzenie Marka Nowowiejskigo iż opowiadania Jamesa należą do najbardziej przerażających jakie kiedykolwiek napisano wydawało się jakąś kpiną.Później jakoś poglądy zaczeły ewoluować.Ponowne lektury opowieści dopiero spowodowały iż zacząłem naprawde cenić rzemiosło Montague Jamesa.Te wszystkie nieścisłości,niedopowiedzenia które kiedyś traktowałem jako minus teraz uważam za majstersztyk,dzięki czemu tak chętnie wracam do tego antykwarycznego ghost stories.Dzięki temu za każdym razem można odkrywać opowieści Jamesa na nowo,analizować,samemu próbować dopowiedzieć daną historie.Teraz z perspektywy czasu sądze że wspomniana teza Nowowiejskiego nie jest wcale taka oderwana od rzeczywistości jak mi się początkowo wydawało.Właśnie ten specyficzny styl Jamesa który więcej zakrywa niż pokazuje jest tu atutem,powoduje że tak naprawde jego opowieści nigdy się nie kończą,cały czas fascynują bo można za każdym razem próbować innej interpretacji.

Dla przykładu wskaże innego jeszcze słynniejszego pisarza grozy,mistrza tej dziedziny czyli Lovecrafta.Niedawno miałem przyjemność ponownie sięgnąć po jego utwory.Tu jednak ponowna lektura nie okazało się aż tak fascynująca jak opowiadania Jamesa.Przez to chyba że u Jamesa te wszysktie niedopowiedzenia,ukryta znaczenia powodują że niemal czyta się coś nowego za każdym razem ,nie jest to zwykła powtórka z rozrywki.

Przesadzam,nie jest to odpowiednie porównanie,aż takim geniuszem literatury to on nie jest ale w pewnym sensie wydaje się że M.R. James to taki William Szekspir ghost stories, do którego nieraz zresztą nawiązuje w swoich utworach.Tak mi się skojarzyło gdyż zarówno dramaty Szekspira jak i opowieści Jamesa są to utwory skomplikowane,niedopowiedziane,niepoddające się prostej,jednolitej interpretacji.

Wracając do Lovecrafta.Czytałem że szczególnie sobie cenił opowiadanie Jamesa Hrabia Magnus.Jest to rzeczywiście jedne z lepszych Montagi,ale ja chyba bym inne wyróżnił.Tak sie zastanawiałem dlaczego HPL akurat to sobie upodobał(może wie ktoś dlaczego?) i wymyśliłem że te jest jak najbardziej w stylu lovecraftowskim,gdyż występuje motyw czarnej magii co jest charakterystyczne dla twórczości Cienia z Providence(Joseph Curwen,rodzina Whateley'ów z Dunwich).

Jeśli chodzi o wydania opowiadań Jamesa.Tak do końca nie uważam że Opowieści starego antykwariusza zawierają wyłącznie najlepsze utwory.Znajdzie się kilka wybornych opowiadań także w drugim tomie Opowieści o duchach.Bardzo przypadło mi do gustu pierwsze opowiadanie z tego tomu - Kanonia w WhitminsterPoprzez ukazanie historii dwóch chłopców wydaje się że James tu właśnie uchwycił istote tkwiącego w ludziach zła.Lepiej przypadło mi to opowiadanie do gustu niż zamykające tom antykwariusza Pan H... i jego spadekA są to pod względem objętości podobne teksty(oba mają około 25 stron).
Bardzo podobnymi są także Mezzotinta i Nawiedzony domek dla lalek,do czego przyznał się sam James. I tu także wskazałbym ten ze słabszego tomu.Naprawde przerażającą historię,dramat rodzinny można było przeczytać z tekstu o domku lalek.
Również króciutki test,zaledwie 9 stron Doktorów dwóch działa na wyobraźnie.
Praktycznie jedynie przedostatnie opowiadanie o tym samolubnym puchaczu wydaje się wyraźnie słabsze z drugiego tomu.


 

   

Ciekawe jest to zjawisko, że James za drugim czytaniem podoba się o wiele bardziej :D Z Antykwariuszem miałem tak samo - za pierwszym razem nie rozumiałem zachwytów. Opowiadania były ok, ale w żaden sposób mnie nie zachwyciły. Za drugim razem, po chyba dwóch latach aż siadłem z wrażenia, gdy wybrałem losowo któreś opowiadanie.  Dlatego też mam zamiar za jakiś czas przeczytać jeszcze raz "Opowieści o duchach" i zobaczyć, czy ich również nie doceniłem. Ale myślę, że właśnie tak jest.

Pod niemal całością Twojej wypowiedzi mógłbym się podpisać (jedynie mnie Lovecrtaft przy kolejnych razach wydaje się równie dobry).

Mało że za drugim,ale niektóre opowiadania podobają się jeszcze bardziej za trzecim,czwartym czytaniem :jezyk2:
Myśle że to jest właśnie ten fenomen Montagi.

To jeszcze o Lovecrafcie , czytałem iż James należał do jego ulubionych pisarzy.Dziwie się że po początkowym zachwycie później HPL jakoś zmniejszył entuzjazm do jego twórczości.Cytat z hplovecraft.pl ;

Cho­ciaż z początku Love­craft zachwy­cał się Jame­sem, to po paru latach uznał, że ?nie jest to tak naprawdę pisarz tej klasy co Machen, Blac­kwood czy Dun­sany. Jest naj­bar­dziej przy­ziem­nym z ?wiel­kiej czwórki?? (HPL do J. Ver­nona Shea?ego, 5 lutego 1932,

-----------------
Teraz czekamy na te ''5 flakoników''. Nie napalam się specjalnie na ten utwór,gdyż ta ma być bardziej bajka,ale z ciekawości na pewno przeczytam.Tak jeszcze prośba do Pawła Matei,który ma kontakt z wydawcą c&t - jak byś mógł to zapytaj pana Marszałka czy planuje wydać te 3 brakujace ghost stories Jamesa.

Planuje, było o tym tutaj: http://www.gothamcafe.pl/klasyka/biblioteka-grozy-wydawnictwa-ct/msg91420/#msg91420

Ale właśnie tutaj mi się nasuwa pytanie odnośnie tego Jamesa, Paweł. Bo w tej dłuższej notce piszesz:


I tutaj nasuwa się pytanie, czy Jamesa wypisałeś dwa razy od myślnika, bo nie wiadomo w jakiej formie zostanie wydany, czy po prostu jedno to będzie osobny tomik, a drugi to antologia z tymi trzeba opowiadaniami?

Ten z listopada to będzie "Pięć flakoników", te trzy opowiadania kiedyś tam w antologii :)

Kolejna lektura opowieści Jamesa skłoniła mnie do poszperania nieco w necie. Już się chyba uzależniłem od jego ghost stories. Co jakiś czas po prostu coś mnie przyciąga do tych opowieści.

Znalazłem ciekawy artykuł o drugim tomie ghost stories Jamesa, powszechnie uznawanym za słabszy, choć jeszcze raz podkreślam, że osobiście nie do końca się zgadzam z tą opinią. Fajnie że ktoś ma jeszcze bardziej radykalne poglądy w tej kwestii ode mnie:


Całość tutaj:
http://www.nawiedzona-biblioteka.blogspot.com

----------------------------------

Ponadto wyszperałem jeszcze opis biblioteczny, choć nie wiem kto jest autorem recenzji:


Opinia iż Nawiedzony Domek dla lalek jest najlepszym opowiadaniem tomiku wydaje się całkiem trafnym wyborem, również jest to opowieść która mi najbardziej utkwiła w pamięci choć jeszcze kilka perełek mógłbym wymienić. Choć sam MR James w komentarzu na koniec opowieści (Opowieści o duchach, str. 93) z pewną rezerwą pisze o swoim utworze:

 

Jak dla mnie są to dwa różne opowiadania, z czego Nawiedzony domek dla lalek jest dużo lepszy od Mezzozinty. Czasami ciężko zrozumieć podział opowieści MR Jamesa na dwa tomiki. Być może te ghost stories od starego antykwariusza są technicznie lepiej skonstruowane co według mnie nie znaczy iż są automatycznie lepszymi utworami grozy. Przynajmniej kilka jest opowiadań z drugiej tomiku które mogłyby z powodzeniem zostać zaliczone do najlepszych opowieści Jamesa jak na mój gust.

Problem z M. R. Jamesem, a mówiąc ściśle, mój problem z odbiorem Jamesowskich ghost - stories polega na tym, iż trochę mi przeszkadza owa powtarzalność motywów, a także schematów w tych opowiadaniach. Doskonale to wiać właśnie przy porównaniu wspomnianych przez Grota opowiadań: Nawiedzony Domek dla lalek oraz Mezzozint. Doceniam klimat i rzetelność historii z Opowieści starego antykwariusza, jednak mniej cenię Jamesa i od poprzedników (Le Fanu), i od rówieśników (Machen, Blackwood) a także następców (La Mare). Ja, generalnie, mam odwrotnie niż reszta - z każdym kolejnym czytaniem James podoba mi się mniej.

EDIT: w zasadzie nie tyle "podoba", co mniej go cenię, jako twórcę nowatorskiego, czy oryginalnego. Od czasu do czasu lubię powtórzyć sobie jakiś utwór MRJ, a wspomniany Mezzozint czy jedyne chyba arcydzieło, jakie wyszło spod pióra Jamesa, Przyjdę na twoje wezwanie, mój chłopcze, w dalszym ciągu wywołują u mnie ciarki.

Dość masz Pegazie oryginalne poglądy jeśli chodzi o MRJa. Według mnie to największy atut Jamesa że z kolejnym razem jego opowiadania przyciągają. To zasługa tych niedomówień, niedopowiedzeń, tu nie jest wszystko jasne więc z każdym następnym czytaniem możesz sam próbować "dokończyć" czy "dopełnić" opowieści, nie masz poczucia że już wszystko wiesz.

Zaskoczyłeś mnie stwierdzeniem że najwyżej cenisz sobe opowiadanie Przyjdę na twoje wezwanie...  Jak dla większości chyba zdecydowanym faworytem jest Rękopis Kanonika Alberyka. Mógłbym wskazać jeszcze Stracone serca, Jesion, Numer 13, Nawiedzony domek dla lalek, Zagroda Martina, Jęcząca studnia, Przestroga dla ciekawych, Doktorów dwóch, Opowieść przy kominku, Kanonia w Whitminster... Nie powiem żeby Twoje opowiadanie jakoś szczególnie się wybijało ponad inne. Chociaż kto wie, może przy kolejnej lekturze i preferencje się zmienią :D 

Duchy w domku dla lalek to również świetne opowiadanie. Zresztą, każdy kawałek Jamesa jest świetny, lecz - przykro mi to stwierdzić - żaden nie jest genialny. A twierdze tak, ponieważ od utworów genialnych wymagam jednak nowatorstwa, a autor Opowieści  starego antykwariusza nowatorski nie był. Co więcej, kompletnie się z Tobą nie zgadzam, jeśli chodzi o operowanie przez Jamesa niedopowiedzeniami (chyba, że źle Ciebie zrozumiałem). Tutaj wszystko jest dosłowne, nie ma najmniejszej wątpliwości, co do nadnaturalnej proweniencji opisywanych zdarzeń.


Po za tym, uważam - podobnie zresztą jak Lem - że James nie do końca poważnie traktował uprawiany przez siebie Gatunek. Zobacz na przykład wspomniane Duchy w domku.... Przecież to jest pastisz gotyckiego ghost story, a nie gotyckie ghost story! Podstawowym elementem tego typu opowieści jest sceneria, przestrzenne tło. Gotycki zamek, zrujnowana posiadłość, albo ? tu już u rówieśników Jamesa osnute mgłą ulice Londynu. Tutaj mamy, owszem, gotyckie miejsce z tym że... kwintesencją Horacego Walople (cytat dosłowny) w tym opowiadaniu jest dom dla lalek. Jest to aluzja, pewne "puszczenie oka" do czytelnika, świadczące o tym, że James bawił się konwencją Gatunku oraz jego tradycją. Nie jest to zarzut, ale... ja jednak bardziej cenię grozę w 100% serio.

Co bardzo mi się w Jamesie podoba, to poza - fantastyczna warstwa jego twórczości. Pisarz wypracował nie tylko charakterystyczny styl, ale też tematykę. Bohaterami jego opowiadań są przedstawiciele klasy wyższej angielskiego społeczeństwa początków XX wieku. Anglikańskie duchowieństwa, właściciele ekskluzywnych antykwariatów oraz, oczywiście, członkowie społeczności akademickiej. I właśnie ten precyzyjny  portret angielskiego dżentelmena jest dla mnie fascynujący.

Pegazie czytam Twój post i trochę nie dowierzam oczom, ale rozumiem każdy ma swoje preferencje.

Cieszę się że uznajesz opowiadania Jamesa za świetne - ja też. Co do genialności - to w sensie ogólnym, ogólnoliterackim chyba tylko Poego można by za takiego uznać z pisarzy ghost - stories. Przynajmniej ja nie znam innego pisarz z tej działki, który przebiłby się do literackiego nazwijmy to elity.

Co do tego że piszesz o nowatorskości. Nie mogę w tym przypadku przyznać Ci racji. Uważam że opowiadania Jamesa są nowatorskie, gdyż z jego stylem ciężko się gdzie indziej spotkać. Właśnie paradoksalnie przez to, że są takie zwyczajne, że opisują zwykłe codzienne czynności, a jednocześnie są prawdziwymi arcydziełami grozy. Trudno wytłumaczyć tę sprzeczność. James nie musiał wymyślać wampirów, stworów z kosmosu czy innych potworów. James nie epatował brutalnością, sadyzmem, a mimo to potrafił stworzyć tak wyborną z pozoru niezauważalną grozę. To jest ta nowatorskość.

Nie rozumiem zarzutu odnośnie gotyckiego ghost stories - to przecież u Poego można zaobserwować, natomiast James raczej nie umieszczał akcji w starych zamczyskach, nie posługiwał się zjawiskami nadprzyrodzonymi, odwrotnie starał się aby opowieści były jak najbardziej realne. Osobiście nie zaliczam go do autorów gotyckich.

-----------------

Co do polecanej przez Ciebie ksiażki Kokot - dzięki. Mam, powoli będę czytał, Ech wystarczy spojrzeć na bibilografie i człowiek uświadamia sobie jak mało jeszcze wie o klasyce grozy i co ważniejsze jak dużo jeszcze roboty dla polskich wydawców...

Ciekawi mnie inna książka profesor Kokot - właśnie o MRJu - czytałeś może?, znalazłem właśnie w bibliografii taką pozycje :)         

Grocie, dwie sprawy. Po pierwsze nazwanie Duchów w domku... pastiszem gotyckiego ghost story nie jest zarzutem. Po za tym nie uważam, że James był autorem gotyckim. Po prostu, w wielu jego utworach widać elementy "gotyckie".

Problem, Grocie, polega na tym, że za "literaturę gotycką" uznaje się rzeczy bardzo różne. No bo przecież powieścią gotycką jest Zamczysko w Otranto Walpole, Stryj Silas Le Fanu, ale i jako powieść gotycką Wikipedia uznaje  Portret Doriana Graya Wilde'a. Co ma wspólnego Walpole z Wildem (może oprócz preferencji seksualnych) nie wie nikt, ale intuicyjnie obie rzeczy uznajemy za literaturę gotycką.

Jeśli silić się na  wskazanie jakichś obiektywnych  wyznaczników "prozy gotyckiej"  to na pewno będzie nimi umieszczenie akcji utworu (lub jego części) w monumentalnej, ponurej scenerii, która wiąże się jakoś z dramatycznymi wydarzeniami z przeszłości, kładącymi się cieniem na współczesności. Może to być zamczysko, stare opactwo, zrujnowana posiadłość na wrzosowiskach, wiktoriański dworzec kolejowy.... albo Muzeum Ziemi Lubuskiej, które nawiedza upiór czarownicy spalonej 350 lat wcześniej.

Osią fabuły Duchów... jest przecież dramat z XVIII wieku, jaki rozegrał się w neogotyckim domostwie. I to neogotyckie domostwo występuje w opowiadaniu, odwzorowane pod postacią domku dla lalek. A oryginał? Jak dowiadujemy się z opowiadania, "dzisiejszy Ilbridge House nie jest tym, czego szukał; jest to elżbietański budynek z lat czterdziestych, wzniesiony z czerwonej cegły". Przecież, do jasnej cholery, duchy nie będą straszyć w czymś takim! Więc skoro oryginał nie odpowiada konwencji, no to straszą w tym, co najbliższe było oryginałowi - dokładnym odwzorowaniu "kwintesencji Horacego Walpole". Wiesz, z braku laku...

Pastisz, Grocie, elegancki pastisz, wytworne puszczanie oka do czytelnika, podszyte subtelną, acz wyczuwalną ironią wobec fanów Gatunku. Ot, cały James.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Grocie, nie czytałem nic prof. Kokot innego. To o czym piszesz to nie książka, lecz artykuł w naukowym czasopiśmie. Podejrzewam że będzie cholernie  ciężko to znaleźć, ja szukałbym po czytelniach wydziału filologicznego najbliższego uniwersytetu.

Znów przeczytałem James. W trakcie lektury wybierałem swoje ulubione opowiadania, a ściśle z tych wszystkich 30 ghost stories postanowiłem że spróbuje wyselekcjonować połowę. Mimo, iż najprościej byłoby zwyczajnie przepisać spis treści Opowieści starego Antykwariusza to jednak w trakcie lektury okazało się że u mnie ten manewr nie przejdzie, gdyż najzwyczajniej jest wiele utworów które bardzo lubię w tym drugim potencjalnie słabszym tomie. Oczywiście nie znaczy to aby moja lista zawiera najlepsze utwory grozy MRJa - trudno rywalizować z wyborem starego antykwariusza. Jako kryterium brałem pod uwagę przede wszystkim przyjemność z lektury, ciekawą fabułę, a nie wyłącznie groze, choć oczywiście to bardzo ważne kryterium. Dlatego też na mojej liście są utwory wydawałoby się słabsze, banalnie proste w konstrukcji jak chociażby ostatnia w drugim zbiorze "Jęcząca studnia" (aż trudno uwierzyć, że to James napisał), czy też stanowiącą głównie przewód sądowy "Zagrodę Martina". Może pod względem grozy nie są to najlepsze utwory Jamesa, ale je akurat bardzo lubię czytać.

Skoro jesteśmy przy mniej słynnych utworach Jamesa to jeszcze chciałbym zwrócić uwagę na opowiadanie "Opowieść przy kominku". Ta z pozoru niewinna historyjka, którą babcia opowiada wnuczkom w pewnym momencie staje się potwornie przerażająca, co tylko początkowo sielankowa atmosfera jeszcze bardziej potęguje efekt grozy. Utwór w fabule nieco zbliżony do "Przypadku Charlesa Dextera Warda" choć w pewnym momencie myślę, że bije na głowę świetną powieść Lovecrafta.

A oto pełna lista opowiadań Jamesa, którą wyselekcjonowałem. Kolorem pogrubionym opowiadania z pierwszego tomu starego antykwariusza, reszta drugi tom -  opowieści o duchach.

1. Rękopis kanonika Alberyka
2. Stracone serca
3. Jesion
4. Numer 13
5. Hrabia Magnus
6. Traktat Middoth
7. Magiczne runy
8. Zagroda Martina
9. Kanonia w Whitminster
10. Opowieść o zaginięciu i powrocie
11. Dwóch doktorów
12. Nawiedzony domek dla lalek
13. Przestroga dla ciekawych
14. Opowieść przy kominku
15. Jęcząca studnia

Jakkolwiek lista może wydawać się kontrowersyjna, tak chyba w jednym wszyscy się zgodzą. Mianowicie, iż najlepszym opowiadaniem MR James jest "Rękopis Kanonika Alberyka". To opowiadanie już za pierwszym razem zrobiło na mnie spore wrażenie, gdy pozostałe utwory mnie ówcześnie zniechęciły. Teraz wydawałoby się że powinno robić mniejsze wrażenie bo fabuła jest dość dobrze znane, ale jednak cały czas działa na wyobraźnie.   

Przez ostanie półtorej roku męczyłem się z The ghost story, 1840?1920. A cultural history A. Smitha. Książka potwornie ciężka, napisana akademickim, więc bardzo trudnym językiem, a mój angielski nie należy do najlepszych. Delikatnie mówiąc.

Ostatni rozdział, a jakże, poświęcony jest M. R. Jamsowi. Smith  również widzi w tych opowiadaniach elementy gotyckie, użyte w sposób intencjonalny. Według niego autor Opowieści starego antykwariusza poruszał się w konwencji "neogotyckiej" (org. Gothic revival). Ale nie to jest istotą wywodu o Jamesie. Książka którą przeczytałem koncentruje się na analizie motywów ekonomicznych, skryptów płciowych, w końcu wątków i/lub podtekstów związanych z tożsamością narodową, wyrażonych mniej lub bardziej bezpośrednio w brytyjskich ghost - stories. 

Wydawać by się mogło, że opowiadania M. R. Jamesa to tylko "zabawa w straszenie", literacki ekwiwalent opowieści snutych przy kominku. Zdaniem Smitha tak nie jest, a te historie  "powinny być rozumiane jako krytyczna, może nawet konserwatywna, odpowiedź na modernizm" (org. should be understood as a critical, perhaps conservative, response to modernism).

Co więcej. Smith polemizuje z niektórymi innymi badaczami w ich ocenie Jamesa, Cytuje tu Davida Puntera, który miał pisać o Jamesie, iż jego historie pisane są w "szokująco wręcz mdłym tonie" (org. the shockingly bland tones of M.R. James) a także, że historie jakie tworzył angielski pisarz "świetnie działają, lecz nie mają żadnej głębszej treści" (org. They work well, but they mean almost nothing).

Smith w długim rozdziale, który można spokojnie czytać jako oddzielny esej udowadnia, że u Jamesa jest od cholery treści społecznych, i politycznych trzeba tylko te opowiadania odczytywać we właściwy sposób. A są te "głębsze treści" wyrażane przy pomocy świadomego użycia "gotyckich elementów".

I sam nie wiem, co o tym wywodzie myśleć. Z jednej strony, sam uważam Jamesa za przedstawiciela neo - gotycyzmu, jednak twierdzenie, że jego opowiadania to "konserwatywna odpowiedź na modernizm" chyba wydaje mi się nieco za daleko posunięte.

Pegazie, z chęcią bym przeczytał te treści polityczne jakie Smith znalazł w opowiadaniach Jamesa.

A co do ''konserwatywnej odpowiedzi na modernizm" może należałoby potraktować fakt iż w opowieściach Jamesa brak jakiejś wielkiej fantastyki a skupia się na realnych prostych ludzkich czynnościach. Bohaterami nie są jacyś zdemoralizowani opoje, burzyciele ładu społecznego propagujący luźne obyczaje, lecz głównie ludzie starsi, poważni, raczej konserwatywni, nierzadko duchowni. 

Na youtbue jest sporo filmików z opowiadaniami MR Jamesa. Jak na razie obejrzałem tylko jeden. Niestety są po angielsku w którym nie czuje się najlepiej a z tłumaczeniem chyba problem. Tak sie zastanawiam czy ktoś mógłby spróbować spolszczyć te filmiki?

Obejrzałem "Domek dla Lalek". Fajny kukiełkowy filmik, zaledwie 10 -minutowy. 

 https://www.youtube.com/watch?v=7FdFNlDWAPM

Przeczytałem w końcu "Opowieści starego antykwariusza". Jako raczej nieopierzony miłośnik grozy spodziewałem się duchów w bardzo standardowym, nieco nudnym wydaniu. A tu proszę, coś działającego raczej podprogowo niż dosłowne. Rewelacja, ukontentowany jestem w pełni. Na Carpe Noctem jest moja opinia:
http://carpenoctem.pl/recenzje/opowiesci-starego-antykwariusza/

O tak świetne, przeczytałem (komentarz pod newsem). To teraz kolej na drugą połowę opowiadań Jamesa - "Opowieści o duchach". Choć uznawany za słabszy, to jednak myślę, że się nie zawiedziesz. Jest tu sporo opowiadań, które z powodzeniem moim zdaniem mogłyby się znaleźć u antykwariusza

Aż mam ochotę na powtórkę książki Opowieści starego Antykwariusza, którą posiadam w starej i znanej serii Fantastyka i groza. Wspominam poprzednią lekturę bardzo pozytywnie i właściwie każde opowiadanie spięte oczywiście osobą Antykwariusza należy do moich ulubionych :).

Witaj Marcin na forum :).

A tak z ciekawości Magnis. Pewnie drugi tom tzn. "Opowieści o duchach" też czytałeś? Jak byś porównał oba tomy? Bo jak dla mnie podział na teoretycznie lepszy i słabszy tom nie wydaje się najszczęśliwszy tzn. uważam oba tomy za mniej więcej równorzędne, i tu i tu jest sporo solidnej porcji grozy :)

Opowieści Starego Antykwariusza czytałem sporo czasu temu, więc trudno mi coś więcej dodać, ale Opowieści o duchach niestety jeszcze nie czytałem, chociaż posiadam. Musiałbym przeczytać obie ksiązki żeby porównac i wypowiedzieć się, lecz na razie muszę wcisnąć Dziecko Rosemary pomiędzy książki do czytania, a pewnie jak będę mógł zabiorę się również niedługo za oba  zbiory opowiadań :). Tyle ksiązek do przeczytania, a tak mało czasu jak zwykle :D.

Też byłem zadowolony z tego zbioru, chociaż nieco bardziej po kilku miesiącach niż od razu po samej lekturze. Klimacik świetny, idealnie się nadają do czytania przy ognisku lub przy kominku. :)