Nie czytaj po angielsku, jeśli dla Ciebie to tylko zbitka wyrazów i nie wychwytujesz stylu. Proste. Widocznie nie znasz języka na odpowiednim poziomie. Myślę, że to rozwiązanie zagadki dlaczego choć tyle osób zna angielski to nadal jest popyt na tłumaczenia, zwłaszcza beletrystyki. Bo co innego się dogadać w jakimś języku albo nawet zrozumieć tekst, a co innego czerpać przyjemność z lektury. I to mi mówiło już mnóstwo osób (a jako że jestem anglistką i tłumaczką to często ludzie opowiadają mi o swoich perypetiach z językiem angielskim w ramach tzw. small talk ).

Może tak masz, bo to jednak polski jest Twoim językiem ojczystym, myślisz w tym języku i w nim Ci łatwiej jest wyłapać różne subtelności, smaczki, gry słowne itp? Tak tylko gdybam. Sama książek po angielsku nie lubię czytać, bo choć znam język na tyle, żeby się swobodnie z kimś dogadać i w większości zrozumieć treść książki, to jednak mam zboczenie, że jak nie znam jakiegoś słowa, nieważne czy po polsku czy angielsku, to koniecznie muszę je sprawdzić, nie wystarcza mi, że z kontekstu jestem w stanie zrozumieć, o co chodzi, bo potem, w przypadku języków obcych, kończy się to tak, że wiem, jak użyć jakiegoś słowa, ale nie umiem go przetłumaczyć na polski, gdy ktoś mnie prosi. Ale staram się czytać jedną książkę po angielsku (choć trochę to zarzuciłam jakiś czas temu) i dla mnie nie ma problemu z zauważeniem fajnego stylu, jaki ma pisarz. Akurat tego gościa czytam też wpisy na blogu, Twitterze i Facebooku, oraz artykuły dla jakiegoś portalu, i spokojnie bym mogła rozpoznać, nie tylko po tematyce, jego styl, też czuję tę głębię i kształt tekstu, o których piszesz w przypadku polskich tekstów.
Natomiast co do tłumaczeń to mogę się jedynie wypowiedzieć od strony roboczej, jako że sama nigdy nie czytałam czegoś po polsku i w oryginale, żeby sobie robić porównania, ani nie mam tak wyczulonego zmysłu językowego jak np. mój kumpel, który potrafi psioczyć po przeczytaniu tylko polskiego tekstu, że jakieś słowo użyte w tej książce mu nie pasowało, więc je sobie sprawdził w oryginale i okazuje się, że mogło być one lepiej przetłumaczone; ale pracuję co jakiś czas nad tekstem książki zagranicznego pisarza, którą chcemy wydać, i którą właśnie ktoś nam musiał przetłumaczyć. Nie wiem jakimi konkretnie metodami posługuje się nasz tłumacz, nie znam się totalnie na specyfice tej pracy, ale sama nie raz przy korekcie jego tesktu sprawdzam coś z oryginałem, więc mam jakieś porównanie. Nasz tłumacz akurat oddaje tłumaczenie dość wiernie, więc w większości przypadków można powiedzieć, że to sam pisarz właśnie tak sobie napisał to konkretne zdanie, chciał mieć akurat te słowa, takie ich ułożenie i taki jest jego styl, a my to w miarę wiernie oddajemy. Nawet jeśli jest jakieś zdanie, którego nie da się przetłumaczyć dosłownie na polski, i trzeba je jakoś przepisać, robimy to tak, żeby wciąż i sens był ten sam, i słownictwo się zgadzało, choć wiadomo jak to jest, po angielsku już może mieć to nieco inny wydźwięk niż po polsku i tu już mówi się trudno, nie wszystko można przetłumaczyć dosłownie. Ogólnie wydaje mi się, że akurat w przypadku tej książki którą nam tłumacz ogarnia, nie będzie jakichś wielkich odchyłów od stylu, w jakim został napisany oryginał. Może to właśnie kwestia tłumacza, nie wiem, czy niektórzy pozwalają sobie na większą samowolkę i jak uznają, że jakieś zdanie możnaby przepisać inaczej, to to robią, tak, że zdanie zachowuje niby sens, ale w stosunku do oryginalnego w sumie nijak się ma.

Chyba poczekam na wywiązanie się konkretnej rozmowy, bo tak ogólnie to wiesz... jest różnie i chyba tylko takiej odpowiedzi można udzielić Czasem się da odworować, czasem się nie da, czasem wręcz poprawia się styl autora (co jest kontrowersyjne, ale częste w lit. popularnej).


No niestety tak to odebrałam. Wydało mi się to osią Twojego postu, bo pisałeś głównie o swoich doświadczeniach z czytaniem po angielsku, zaś te pierwsze Twoje pytania wydają mi się trochę zbyt ogólne

Trzeba znać oryginał i porównać go z tłumaczeniem, a przy tym mieć co nieco wiedzy, żeby nie robić tego na zasadzie "bo po angielsku wszystko lepiej brzmi" (angielski nową łaciną!) albo "bo ja po angielsku to nie do końca rozumiem".

Przypadki spartolonych tłumaczeń, które ciężko się czyta, są nagminne w niektórych wydawnictwach Powiedziałabym, że w drugą stronę to rzadkość, ale niestety (czy stety?) prawda jest taka, że jak oryginał jest napisany słabo to trzeba poprawić, bo potem wydawca i czytelnicy stwierdzą, że to tłumacz beznadziejnie przetłumaczył. Oczywiście nie ma mowy o przepisaniu książki na nowo. Zazwyczaj są to rzeczy, które wyłapie też tylko ktoś ogarnięty w temacie.


W sumie to mogę Wam podać prosty przykład takiej "zmiany stylu". Tłumaczę teraz książkę napisaną w typowym stylu romansów dla nastolatek. Co drugie słowo to "me/my/mine", a do tego inne nieustanne powtórzenia i sto śmiesznych pseudometafor o zalewającej bohaterkę fali gniewu czy innej wzbierającej w niej burzy frustracji. Jak przetłumaczysz taką książkę wiernie to nikt tego nie zdzierży. Po pierwsze język polski nie toleruje powtarzania zaimków i w ogóle powtarzania słów, które w angielskim ujdą bez problemu. Po drugie jak nie przetłumaczysz tych fal i innych burz w miarę kreatywnie to wyjdą straszliwe bzdury, bo czasem to są gry słowne oparte na jakiejś kolokacji, a czasem zwyczajnie lepiej brzmią po angielsku niż po polsku, bo w oryginale mają jakiś rytm, jakąś melodię. I jak sobie dodasz te wszystkie ingerencje to nagle może wyjść zupełnie inny tekst, inny styl, ale... jednocześnie taki sam. No bo styl to nie tylko dobór słów, ale dobór tego, co relacjonujesz. Jeśli narratorka skupia się tylko na tym, czy jej kochanek musnął dłonią jej małżowinę uszną, by za chwilę kąsać jej wargi, to tłumacz nie zrobi z tego nagle wartkiej akcji i głębokich przemyśleń Ja zawsze w ten sposób odbierałam styl.